Mindfulness on the spot
Vandaag spelen de Rode Duivels hun eerste EK match. In het bedrijf waar ik die dag in verschillende vestigingen een Mindful@work geef, zijn de werknemers getooid in de Duivelse kleuren. Toch valt er buiten dit kleurrijke gegeven weinig animo te bespeuren. Er hangt een beladen sfeer die allesbehalve te maken heeft met het uitkijken naar het voetbalspel van ons nationaal elftal. Na een pittige reorganisatie van 1.5 jaar geleden wacht het personeel vandaag immers een tweede hervorming op rij. In de ene vestiging is het in de voormiddag nog bang afwachten naar wat die vernieuwing concreet zal inhouden voor hun job. In de namiddag wordt het nieuws, simultaan met mijn sessie, uit de doeken gedaan.
Alsof de weergoden meedansen op de emoties van de werknemers gaan de hemelsluizen met een onverbiddelijk onweer open net op het moment dat ik aan die namiddagsessie begin. Op dat eigenste moment dondert ook de ware toedracht van de herstructurering binnen in het bewustzijn van de medewerkers in het lokaal vlak naast mij. De toehoorders in mijn sessie leren in deze fase van hun mindfulnessproces omgaan met gedachten en emoties. Het kan geen toeval zijn... . In het eerste deel van deze 3 uur durende groepssessie borrelen emoties als angst, onwetendheid, twijfel en onmacht op. Doemscenario's razen door hun hoofden. Gelaat en schouders staan zichtbaar gespannen en onrustig op scherp. En toch worden ze zorgzaam uitgenodigd om dit alles gewaar te zijn. Met ongelofelijk veel mildheid en moed. Eerder dan het weg te duwen, of ervan weg te vluchten, of te verlangen dat de situatie anders zou zijn dan ze hier en nu is. Allemaal typisch automatische reacties in situaties die wij als bedreigend ervaren. En net omdat ze zo typisch zijn voor ons als mens in dergelijke stressvolle omstandigheden worden de deelnemers uitgenodigd om ook hun strijdvaardige reacties met de nodige zachtheid te leren waarnemen en ze verder niet te voeden. Mindfulness on the spot: de werkelijkheid leren zien zoals ze is en niet zoals men nu - o zo graag - zou willen dat ze is. Mindfulness kan niet urgenter worden toegepast dan hier en nu.
Tijdens de pauze krijgen ook mijn deelnemers te horen wat de reorganisatie concreet voor hen inhoudt. Er is verdriet, paniek, boosheid, frustratie, rouw, teleurstelling, onzekerheid, weemoed, onrecht, maar ook een zekere rust in de finaliteit van een nakend ontslag, vastberadenheid om een andere koers te varen, het positieve te blijven zien... . Opnieuw barst onweer innerlijk los. En opnieuw worden ze uitgenodigd om zich te midden van dit gedonder aan emoties en gedachten over te geven aan 'ermee zijn' en verder helemaal niets te doen. Mijn uitnodiging is brutaal en zacht tegelijk. Hard omdat het geen sinecure is om intiem te zijn met je kwetsbaarheden. Mild omdat net dit voor een andere en meer dragelijke relatie kan zorgen met het broze, zonder ermee samen te vallen.
De hele sessie door breng ik de werknemers telkens opnieuw naar hun ervaring. Wat gebeurt er nu bij jou? Wat ervaar je nu precies? Hoe is het voor jou om met een zekere vriendelijkheid bij je ervaring te zijn? Hoe kan je nu zorg dragen voor jezelf? Voor elkaar? Erover praten werkt, merk ik. In verbondenheid bij elkaar zijn ook. Krachtig zijn in kwetsbaarheid. Mild zijn voor moedeloosheid. Zacht zijn voor verzuring. Je laten raken door het rauwe. Humor brengen waar kan. Relativeren waar nodig. Gronden waar wenselijk. Met beide voeten in de realiteit staan en compassie ervaren, doorheen alles. Niemand van de deelnemers zou nu ergens anders willen zijn dan daar in deze sessies. Daar waar ruimte wordt gegeven aan wat is. En zo dankbaar ervaren dat net in het intieme toelaten van de intensiteit heling zit.
Wanneer ik in mijn auto stap, hoor ik op de radio een Belgische econoom in een interview praten over de reorganisatie. Er zit een strategische toekomstvisie achter. Een doordacht plan. Een ongelofelijke wil en loyaliteit om te redden. Het verzacht maar toch raakt het nieuws mij meer dan eender welke economische hervorming die ik via media verneem. Dit is ondertussen ook een beetje 'mijn' bedrijf geworden. Achter het getal van de 505 werknemers die worden afgedankt, schuilen vele bekende gezichten, bekende afdelingen, bekend plezier, bekende moedige mindfulnessprocessen. En terwijl ik in de file sta op weg naar huis schrijden ook mijn gedachten langzaam voort. Ook ik zal zorgzaam moeten zijn voor mijn geraaktheid in deze. En hoe meer het verkeer zich een weg wurmt, hoe meer mentale 'passagiers' er in het vehicle van mijn hoofd binnen stappen. Waarom was er wat zenuwachtigheid voor deze sessies? Misschien omdat ik wist dat ik heel mijn kader ging moeten loslaten? Al oefen ik mezelf daarin tijdens eender welke sessie. Waarom zat er wat onrust voor aanvang? Misschien omdat het een moeilijk balanceren zou worden tussen met mededogen voor een groep zitten en dit doen zonder al te veel mede-lijden? Al word ik ook hierin uitgedaagd in elke andere training. Waarom ervaarde ik onzekerheid vooraf? Misschien omwille van het acute en diepgaande karakter van het lijden en de twijfel of mindfulness zich staande zou houden in het heetst van de strijd? Al ken ik ondertussen de grote draagkracht van mindfulness, ook uit mijn eigen leven. En zo baan ik mezelf een weg in mijn denken tot ik op onze oprit beland met deze dankbare gedachte: deze sessies zijn net zo buiten-gewoon als de andere... .
De veranderingen van dit bedrijf worden uitgerold tot eind 2017. Langer dan alle matchen van onze Rode Duivels en het hele EK samen zullen duren. Nog enkele weken zal ik 'mijn ploeg van werknemers' ondersteunend blijven coachen. Om daarna van aan de zijlijn te blijven supporteren. Niet opdat ze zouden scoren. In mindfulness is er immers geen doel :-). Wel opdat ze de twee strategieën die we in de training hebben uitgezet, zouden blijven volgen: 1. om regelmatig te pauzeren en met milde blik waar te nemen wat de situatie met hen doet ; 2. en om dan zachte zorg te bieden aan de ervaring, hoe ze op dat moment ook is. En ik zal niet luidkeels roepen: "Go, go, go!" Maar met mijn stilste stem scanderen: "Just be... ."
PS: Dit is een zo waarheidsgetrouw mogelijke weergave van wat er zich in deze sessies maar ook in de sessies erna in alle vestigingen van dat bedrijf heeft voltrokken.