Happy B
En daar zit ik dan. Dag op dag 48 jaar geworden en na een onweerachtige nacht bij het krieken van de dag klaar voor een eerste uur mediteren. Omringd door een gezelschap van 115 andere stille zielen, samen goed voor 9 nationaliteiten. Enerzijds verheugd om met zovelen mijn nieuwe levensjaar in te duiken, anderzijds bedroefd om het gemis van dierbaren op deze toch wel bijzondere dag. Of hoe ik op dat moment de gekende dualiteit ervaar van ergens willen bij horen en als je er dan eenmaal bij hoort tegelijk weer ergens anders willen zijn.
En toch heb ik er een half jaar geleden bewust voor gekozen om hier te zijn. Ik zie me zelf nog vol opwinding zitten voor mijn pc wanneer op een voorjaarse zaterdagochtend om 9u de inschrijvingslijnen van deze retraite Tomorrowland-gewijs opengaan. Want om 9u15 worden de lijnen al gesloten. Best wel grappig eigenlijk hoe meer dan 100 meditatievelingen met een zeker FOMO gehalte zich in 'no time' hebben aangemeld. Fear Of Missing Out the one and only Roshi (oud leraar) Joan Halifax die eindelijk nog eens een zesdaagse retraite komt leiden in de Lage Landen. Dit keer geflankeerd door Roshi Frank De Waele en Sensei (leraar) Irène Kaigetsu Bakker. Alle drie aanhangers van de Zen Peacemakers, boeddhistische beoefenaars die sociaal engagement omzetten in woord en daad.
Roshi Joan staat al lang op mijn retraite bucket list. Tijdens de Viëtnamoorlog wordt ze met haar wilde jonge haren berucht als Amerikaanse vredesactiviste. Ze leert in die periode de Viëtnamese zenmonnik Thich Nhat Hanh kennen, raakt in de ban van het Boeddhisme, wordt zelf zenboeddhistisch leraar, verliest mede daardoor haar lange haardos maar gelukkig niet haar maatschappelijke betrokkenheid. Als antropologe en ecologe zet ze zich zoveel als mogelijk in voor mens en natuur. Daar waar ik met onregelmaat en schroom pennenvriendin ben van een gevangene op Death Row in de Louisiana State Penitentiary, staat Halifax al jaren menig ‘Dead Men Walking’ onomwonden bij. En daar waar ik sporadisch en onzeker een palliatieve persoon meditatief ondersteun, is dit Roshi Joans krachtige levenswerk. Er zijn dus lichte raakvlakken. Al is er langs mijn kant nog véél groeimarge :-). Een van Roshi's slagzinnen - en ondertussen mijn levensmotto - helpt me groeien: ‘strong back, soft front.’ Of hoe je met gelijkmoedige kracht én zachte openheid in de wereld kan staan.
Zes dagen lang onderricht Roshi Joan Halifax ons over haar laatste boek ‘Standing at the edge’. Ze doet dit op haar onevenaarbare manier: charismatisch en ingetogen, confronterend en helend, 76 jaar oud en jong van geest, wetenschappelijk onderbouwd en met beide voeten in de wereld, scherpzinnig en schalks. Op mijn verjaardag trakteert ze ons op een staaltje van haar ondeugendheid onder de vorm van een koan. Een ogenschijnlijk onoplosbaar raadsel dat in het zenboeddhisme tot doel heeft te verwarren, tot denken aan te zetten en zo tot inzicht te komen.
En omdat enige uitdagende deugnieterij ook mij niet vreemd is, deel ik graag de koan waarmee Roshi Joan ons de eerste nacht instuurt en waarmee ik jullie op mijn beurt amusante hersenarbeid bezorg. Het raadselachtige verhaal gaat over twee broers - en tevens ook twee zenmeester - Ungan, de jongste broer, en Dogo, de oudste broer. Terwijl Ungan de vloer veegt met een bezem, zegt Dogo: “Jij bent druk bezig, is het niet?” Waarop Ungan zegt: “Je zou moeten weten dat er een van ons helemaal niet druk bezig is.” En Dogo vraagt: “Is dat zo? Bedoel je dan dat er een tweede maan is?” Ungan steekt zijn bezem omhoog en zegt: “Welke maan is dit?” Waarop Dogo zich in stilte baadt.
Die avond lig ik op mijn kleine kamertje te reflecteren over deze koan. Tegelijk merk ik mijn verlangen op naar een schuimende Duvel. Om mijn leven te vieren. In de plaats daarvan bruisen mijn darmen van de linzen, kikkererwten en thee van die dag. En toch ben ik blij dat ik hier ben. Stevig ingeduffeld onder mijn donsdeken vraag ik mij af wie van de twee broers nu het drukst bezig is, wat ‘druk bezig zijn’ überhaupt is, wat bedoeld wordt met die tweede maan, enzovoort. Wijs besluit ik om mijn zoektocht te parkeren tot de ochtendstond. Misschien komt het antwoord op de koan morgenvroeg, bij de meditatie om 5u30 op het strand van Cadzand, in het licht van die ene maan.