Take in the good
Neuropsycholoog Rick Hanson stelt in Boeddha's brein (Ten Have, 2012) dat ons brein werkt als velcro voor negatieve ervaringen. Terwijl positieve informatie heel moeilijk binnenkomt en ook minder goed blijft hangen. Alsof ons brein voor het positieve werkt met een afweerlaagje van teflon.
Hanson ontdekte dat wij als mens echter de capaciteit hebben om via mentale training onze hersenen in positieve zin te veranderen, zodat het negatieve minder beklijft en het positieve meer en lang zichtbaar wordt. Hij spreekt binnen dit kader van neurodarwinisme: door gericht op iets te trainen, worden synapsen gevoeliger, ontstaan nieuwe hersenverbindingen, krijgen meer actieve hersengebieden meer bloeddoorstroming en zuurstof en zullen minder actieve hersenverbindingen verdwijnen.
Hoe komt het dat er in ons brein een innerlijke menselijke stofzuiger lijkt te zitten voor negatieve informatie en een moeilijk doordringbaar pantser voor positieve informatie? Vanuit onze evolutie en overleving is ons brein er nu eenmaal meer op getraind om waakzaam te zijn voor gevaar dan voor entertainment. Alleen lijkt onze instinctieve fight-or-flight-modus uit ons reptielenbrein de dag van vandaag niet alleen in actie te schieten bij levensbedreigende situaties maar ook bij situaties die door onze moderne hersenen als 'groot gevaar' worden gepercipieerd: de file die te traag vooruit gaat, de ene mail te veel die binnenkomt, de baas die te bazig is, de tijd te weinig die we hebben op één dag, het gevaar om de hoek te ingebeeld, ... . Op zo'n momenten neemt ons holbewonersbrein het helaas al te vaak over en verliezen we de rede van onze denkende breinlaag. Komt daarbij dat ons emotionele zoogdierenbrein dit 'gevaar' langer vasthoudt door dit te gaan associëren met emoties: we blijven zitten in frustratie, onzekerheid, boosheid, angst, zenuwachtigheid, onrust, ... . Al die verschillende lagen van ons brein met elk hun specifieke eigenschappen zorgen ervoor dat negatieve ervaringen meer en langer vastklitten. Terwijl positieve ervaringen - vanuit geen functie in onze overlevingsstrategie - minder lang in ons geheugen blijven en verdwijnen door de mazen van ons hersennet.
Het onderzoek van Hansen wijst dus uit dat het ons meer en langer focussen op positieve ervaringen, significante veranderingen teweegbrengt in de bedradingen van onze hersenen: 'neurons that fire together, wire together'. 'Take in the good', zijn methode om te komen tot deze neuroplasticiteit in positieve zin, verloopt in drie eenvoudige stappen. Ten eerste door een positief iets bewust te ervaren in plaats van er onopgemerkt aan voorbij te lopen. De koffie die lekker ruikt, de lucht die mooi kleurt, de wind die je haren streelt, dat gebaar heel lief, ... . Vervolgens zo lang, intens en volledig als mogelijk van die positieve ervaring genieten in plaats van al door te rennen naar het volgende moment. Je overgeven aan de ervaring zodat de ervaring volledig kan binnendringen en ze op die manier nog rijker wordt dan ze al is. Zo geef je deze voedzame beleving tot slot de kans om werkelijk 'in te dalen', ze fysiek te beleven eerder dan erover na te denken: niet jij doet de ervaring stromen maar de ervaring stroomt in jou. Take in the good.
In dit onderzoek geldt de wet van veel en niet noodzakelijk lang. Periodieke positieve pitstoppen van ongeveer een 15 à 30-tal seconden zorgen al voor het aangetoonde effect op ons brein. Bovendien kunnen wij, dankzij ons voorstellingsvermogen dat zich situeert in onze moderne hersenen, diezelfde heilzame beleving ervaren alleen al door gedurende eenzelfde tijdspanne te denken aan een positieve ervaring uit het verleden. Hanson heeft met zijn studie trouwens niet alleen het gunstige effect op onze hersenen aangetoond, maar ook het vergroten van onze veerkracht ten aanzien van stress, het vriendelijker worden naar onszelf en naar anderen toe en de bevordering van onze lange termijn gezondheid.
Als mens kunnen wij er dus voor zorgen dat we ons niet meer dan nodig in de maling laten nemen door de holbewonerstragiek in ons maar met een gezonde portie aandacht meer leren stilstaan bij en genieten van de schoonheid van de 21ste eeuw.
Ik wens jou een fijne take-in-the-good-eindejaarsperiode.